www.bonanza.pl

Ewelina

Jeszcze jedna gwiazda bardzo dawnego kina. Jedyna Polka, która zrobiła wielką karierę w Hollywood. Pola Negri, właściwie Apolonia Chałupiec albo Barbara Apolonia Chałupiec (ur. 22 grudnia 1896?/3 stycznia 1897 w Lipnie, zm. 1 sierpnia 1987 w San Antonio w Teksasie) – polska aktorka teatralna i filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego
Apolonia Chałupiec (albo: Barbara Apolonia Chałupiec) urodziła się w Lipnie na terenie ziemi dobrzyńskiej, w rodzinie drobnomieszczańskiej, jej ojciec - słowacki Rom - był drobnym rzemieślnikiem, matka - Polka Eleonora z Kiełczewskich - prowadziła dom. Gdy Pola była jeszcze małym dzieckiem, jej ojca aresztowano i zesłano na Sybir. Odtąd wychowywała ją tylko matka, z którą przeprowadziła się w 1902 do Warszawy. W Warszawie matka prowadziła sklep, pracowała jako pomoc domowa. Na wakacje przyjeżdżały jednak stale do dziadków do Brdowa. Matka wpoiła jej ambicję, żądzę sukcesu i obrotność życiową, ale także snobizm, pretensje do bycia wielką damą, blagierstwo i skłonność do cwaniactwa. Wcześnie także dostrzegła urodę i uzdolnienia córki, których rozwój wspierała. Dziewczynkę posłano na lekcje tańca i gry aktorskiej.

Po ukończeniu dwu pierwszych kursów teatralnej Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie młodziutka Pola, z wydatną pomocą wiceprezesa WTR Kazimierza Hulewicza, 1 września 1912 zadebiutowała rolą Klary w Ślubach panieńskich w Teatrze Małym w Warszawie. Debiut ten umożliwił jej następnie występy w teatrach rządowych: Wielkim (Sumurun, Niema z Portici), Letnim, w których szybko zdobyła dużą popularność.

Podczas I wojny światowej zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w sanatorium w Zakopanem. Po powrocie z sanatorium atelier filmowe „Sphinx” zaproponowało jej rolę. Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów w 1914. Wystąpiła także w innych polskich filmach: Żona, Studenci, Bestia (inny tytuł: Kochanka apasza), w cyklu Tajemnice Warszawy (Arabella, Pokój nr 13, Jego ostatni czyn). W tym czasie na cześć swojej ulubionej włoskiej poetki – Ady Negri przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri.

Ciekawy epizod w Sosnowcu: Podczas podróży z Warszawy do Berlina na początku 1919, zatrzymano ją na stacji granicznej w Sosnowcu, rekwirując pudełka z kopią jej pierwszego filmu pt. "Niewolnica zmysłów". Ostatecznie nieporozumienie zakończyło się nawiązaniem bliskiej znajomości z komendantem Straży Granicznej, podporucznikiem Eugeniuszem Dąmbskim i jeszcze w listopadzie tego samego roku para pobrała się. Akt ślubu potwierdzający to wydarzenie znajduje się w katedrze sosnowieckiej (Kościół Wniebowzięcia NMP przy ul. Kościelnej), a aktorka podpisała się na nim od razu jako "Apolonia hr. Dąmbska-Chałupiec". Przez kilka miesięcy mieszkała u rodziny Dąmbskich w istniejącej do dziś kamienicy przy ul. Kołłątaja 6 (fakt ten przypomina tablica pamiątkowa umieszczona na ścianie budynku). Małżeństwo nie trwało niestety długo, a całą winę za rozpad związku aktorka przypisała w swojej autobiografii mężowi. Po rozwodzie w 1922, Pola Negri nigdy już do Sosnowca nie wróciła. Drugim mężem Poli Negri był Sergiusz ( Serge) Mdivani. Małżeństwo to skończyło się jednak rozwodem.

Kariera filmowa: W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Zagrała w niemieckich filmach: Oczy mumii Mia, Carmen, Madame du Barry, Sumurun i in., reżyserowanych między innymi przez Ernsta Lubitscha. Były to najbardziej wartościowe artystycznie obrazy w całej jej karierze aktorskiej.

W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Zakazany raj (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.

W USA została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino (zarzucano jej, że pogrzeb Valentino wykorzystała dla autoreklamy) oraz plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki Margaret West.

Nie odniósłszy sukcesu w filmach dźwiękowych (Z rozkazu kobiety - z powodu silnego akcentu i niskiego głosu odczuwanego jako zbyt ordynarny jak na wielką gwiazdę), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo kontynuowała karierę. Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach Mazurka (Mazurek, 1935), Moskau-Shanghai (Moskwa-Szanghaj, 1936), Madame Bovary (1937), Tango Notturno (1937), Die fromme Lüge (Pobożne kłamstwo, 1938) i Die Nacht der Entscheidung (Decydująca noc, 1938).

Przed wybuchem wojny powróciła do Ameryki. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak He Diddle Diddle i The Moonspinners. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w 1965. Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła w wieku 90 lat.

W 1970 opublikowała wspomnienia Pamiętnik gwiazdy (wydanie polskie 1976).

Kwestią sporną była data jej urodzenia. Na nagrobku widnieje podany w autobiografii 31 grudnia 1899, jednak wiele źródeł podawało rok 1897, a nawet 1894. Sprawę wyjaśniła ostatecznie Wiesława Czapińska, która dotarła do metryki z datą 22 grudnia 1896?/3 stycznia 1897. W Królestwie Polskim – a więc także i w Lipnie – obowiązywało podwójne datowanie.

zorina13

Jedyna światowa gwiazda z Polski.

Ewelina

Chyba jedyna polska światowa gwiazda. Joanna Pacuła również grywała znaczące role w kasowych produkcjach, była jednak gwiazdą raczej towarzyszącą bardzo znanym artystom. W amerykańskich filmach wystepują również i inne polskie aktorki - Liliana Komorowska, Beata Poźniak, Alicja Bachleda, ale żadna jeszcze nie uzyskała statusu gwiazdy, tak jak Pola Negri.
Jak widać na załączonym zdjęciu była bardzo piękna, umiała się korzystnie pokazać i wyeksponować, to, co najładniejsze. Oczy miała niesamowite - piękne i pełne wyrazu, może tęsknoty?

Iris

To była gwiazda jeszcze kia niemego. Chyba nie widziałam żadnego filmu z nią. Podobno kochała Rudolfa i rozpaczała na jego pogrzebie.